SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
vol.13 número3Determinantes económicos da corrupção na União Europeia dos 15Novos desafios na gestão universitária em Portugal: o papel da Contabilidade analítica índice de autoresíndice de assuntosPesquisa de artigos
Home Pagelista alfabética de periódicos  

Serviços Personalizados

Journal

Artigo

Indicadores

Links relacionados

  • Não possue artigos similaresSimilares em SciELO

Compartilhar


Economia Global e Gestão

versão impressa ISSN 0873-7444

Economia Global e Gestão v.13 n.3 Lisboa dez. 2008

 

Controlo público dos governos municipais: novos horizontes

Carlos Bonny Dias* e Cláudia Sarrico**

 

RESUMO: Os municípios portugueses tendem a assumir um importante papel no seio do sector público, detendo mais atribuições e responsabilidades acrescidas na gestão de recursos públicos, na sequência de um processo de redistribuição de funções pelo Estado, a que se associa uma reforma da gestão pública em geral.Nesta evolução, o controlo público detém um papel de relevo, visando este artigo contextualizar a auditoria pública aos municípios no movimento de mudança de uma «administração de procedimentos» para uma «administração de resultados», decorrente de acentuadas pressões para que os gestores públicos passem a prestar contas dos recursos que gerem.

Palavras-chave: Sector Público, Autarquias, Gestão Pública, Controlo Público, Auditoria Pública

 

TITLE: Public control of local government: new horizons

ABSTRACT: Municipalities tend to assume an important role in the midst of the Portuguese public sector. They now possess more attributions and have increasing responsibilities in the management of public resources, following a process of redistribution of state functions, within a larger sector reform programme.In this evolution, public control has a relevant role. This work aims to contextualize the public audit to municipalities in a change movement from an «administration of procedures» to an «administration of results», resulting from increased pressures for public managers accountability.

Keywords: Public Sector, Local Government, Public Management, Public Control, Public Audit

 

 

Texto completo disponível apenas em PDF.

Full text only available in PDF format.

 

 

REFERÊNCIAS BIBLIOGRÁFICAS

ALIENDE, J. M. Canales e ÁLVAREZ, J. M. Rodríguez J. (1999), «Estudio Preliminar». In Auditoría de Gestión y Modernización de la Administración. Ministerio de Administraciones Públicas (Secretaria General Técnica) y Ministerio de la Presidencia [M.A.P. (SGT.) y M.P], Madrid, pp. XVII-XXXV.

ALIJARDE, Isabel Brusca e LÓPEZ, Vicente Condor (1999), «Hacia la evaluación de la gestión en las administraciones públicas». Auditoría Pública: Revista de los Órganos Autonómicos de Control Externo, n.º 18, Septiembre, pp. 67-76.

ANTUNES, Eugénio (2003), «As autarquias locais e a emergência de novos modelos de gestão». In Ética e Administração – Como Modernizar os Serviços Públicos? Oeiras, Celta Editora, pp. 375-387.

AZUA, Jon e LAGUNA, Miguel (2000), «Nuevos contextos de aplicación de las auditorías operativas en las administraciones públicas». Auditoría Pública: Revista de los Órganos Autonómicos de Control Externo, n.º 22, Diciembre, pp. 51-58.

BARZELAY, Michael (1999), «Auditoría de gestión y nueva gestión pública: evolución del papel y de la estratégia de los organismos centrales de auditoría». In Auditoría de Gestión y Modernización de la Administración. M.A.P. (SGT.) y M.P., Madrid, pp. 7-57.

BASTOS, Gloria Maria Merola da Costa (2002), «A experiência do Tribunal de Contas da União em auditoria operacional e avaliação de programas governamentais». Revista do Tribunal de Contas da União, vol. 33(92), Abril/Junho, pp. 28-37.

BITTENCOURT, Fernando Moutinho Ramalho (s/d), «Avaliação metodológica de algumas ferramentas de auditoria operacional». Versão da monografia apresentada no curso de especialização em auditoria da Pontifícia Universidade Católica de Minas Gerais (Brasil). http://www.cgu.gov.br/sfc/ideias/ideias/audope.pdf.

BOSQUET, José P. Viñas (2002), «Fundamentos del control económico sobre el gasto público local». Auditoria Pública: Revista de los Órganos de Control Externo, n.º 26, Abril, pp. 29-45.

BRASIL, TCEB/Tribunal de Contas do Estado da Bahia (1995), «Auditoria de Eficiência. Guia de Auditoria 1 – Parte 1, Escritório do Auditor Geral do Canadá». http://www.tce.ba.gov.br.

CADILHE, Miguel (2005), O Sobrepeso do Estado em Portugal – Uma Proposta de Reforma Conceitual e Administrativa. Porto, Fubu Editores S.A.

CARASSUS, David e RIGAL, Jean Jacques (1999), «Les contrôles externes des finances locales en Europe et en Amerique du Nord: vers un modèle hybride?». http://www.univ-pau.fr/~carassus/Publications/Contcl.pdf.

CARVALHO, Joaquim dos Santos (2001), «O POCAL como instrumento de mudança da gestão autárquica». Revista de Administração e Políticas Públicas, vol. II(1), pp. 120-125.        [ Links ]

CATELLI, Armando e SANTOS, Edilene Santana (2001), «Mensurando a criação de valor na gestão pública». Rio de Janeiro, comunicação apresentada na 13th Asian Pacific Conference on International Accounting Issues. http://www.gecon.com.br/artigo/artigo21.htm.

CONSEIL DE L’EUROPE (1999), «Le contrôle et l’audit des collectivités locales». In Communes et Régions d’Europe. Strasbourg, n.º 66.

DONADEU, Antoni Clapés (2000), «Condiciones para el establecimiento de un modelo de control de gestión en las administraciones públicas». Auditoría Pública: Revista de los Órganos Autonómicos de Control Externo, n.º 22, Setembro, pp. 45-50.

FRADE, Carlos (2003), Gestão das Organizações Públicas e Controlo do Imobilizado. Lisboa, Áreas Editora.

FRANCO, António de Sousa (1993), «O controlo da Administração Pública em Portugal». Revista do Tribunal de Contas, n.º 19/20.

FREITAS, Carlos Alberto Sampaio de (2001), «Performance Audit: uma proposta de definição». Revista do Tribunal de Contas da União, n.º 90, Outubro/Dezembro, pp. 13-21.

GHISI, Adhemar Paladini (2000), «Desempenho das entidades fiscalizadoras superiores e indicadores de rendimento ». http://www.olacefs.gov.br/html/Palestras/PalestraMinGhisi2.pdf.

GOMES, Marcelo Barros (2001), «Auditoria de desempenho: uma análise de política de gerenciamento público acerca do papel de entidades fiscalizadoras superiores». VI Congresso Internacional del CLAD sobre Reforma del Estado y de la Administración Pública, Argentina. http://www.clad.org.ve/fulltext/0042428.pdf.

GLYNN, John J. (1999), «La reforma de la gestión del sector público, las nuevas responsabilidades y la función de las auditorías de gestión». In Auditoría de Gestión y Modernización de la Administración. M.A.P. (SGT.) y M.P., Madrid, pp. 139-153.

GRATERON, Ivan Ricardo Guevara (1999), «Auditoria de Gestão: utilização de indicadores de gestão no setor público». Brasil. http://www.eac.fra.usp.br/eac/revista/revista_fip.asp?edicao=21.

HERNÁNDEZ, Cecilia Milanés (2001), «Control y auditoría en la Administración Local». Auditoría Pública:Revista de los Órganos Autonómicos de Control Externo, n.º 25, Dezembro, pp. 17-24.

ITURBURU, Mónica Silvana (s/d), «Municípios Argentinos. Postetades y restricciones constitucionales para un nuevo modelo de gestión local». Instituto Nacional de la Administración Pública, Argentina. http://www.inap.gov.ar/publicaciones/publ_activ_elect/publ_estudios/municipiosarg.pdf

JOHNSEN, Age; MEKLIN, Pentti; OULASVIRTA, Lasse e VAKKURI, Jarmo (2001), «Performance auditing in local government: an exploratory study of perceived efficiency of municipal value for money auditing in Finland and Norway». The European Accounting Review, vol. 10(3), pp. 583-599.

JULVE, Vicente Montesinos (1999), «Nuevos reptos para la fiscalización de las entidades públicas». Auditoria Pública: Revista de los Órganos de Control Externo, n.º 18, Setembro, pp. 16-23.

KARLSSON, Jan O. (2000), «Un nuevo estilo de control financiero en sector público». Conferencia dictada en el marco del Master de Gerencia Pública de la Universidad Politécnica de Valencia. http://www.pv.ccoo.es/fsap/dipuvalencia/gestip.htm.

KELLY, Josie (2003), «The Audit Commission: guiding, steering and regulating local government». Public Administration, vol. 81(3), pp. 459-476.

LEVALLOIS, Bernard (2002), «L’évolution du contrôle financier des administrations locales». Revue Française de Finances Publiques, n.º 79, Septembre, pp. 111-119.

LOPES, Carlos Alberto Mendes (2001), «Inovações na auditoria estatal». Revista do Instituto Português de Auditores Internos – Auditoria Interna, ano 3, n.º 9, pp. 7-11.        [ Links ]

MALAXECHEVARRIA, Angel Gonzalez Sousa (1998), «Da auditoria integrada à auditoria global no sector público: análise dos objectivos e conteúdo da informação nacional produzida pelo Estado moderno». Revista do Tribunal de Contas, n.º 29, Janeiro/Junho, pp. 45-81.

MARTINS, Mário Rui (2001), As Autarquias Locais na União Europeia. Porto, ASA Editores.

MORENO, Carlos (2002), «Auditoria e auditores públicos em Portugal». In Subsídios para Modernizar a Auditoria Pública em Portugal. Lisboa, Universidade Autónoma, pp. 13-53.

MONTALVO, António Rebordão (2003), «Tendências e perspectivas do novo modelo de gestão pública municipal». In Ética e Administração – Como Modernizar os Serviços Públicos?. Oeiras, Celta Editora, pp. 245-268.

NOTARI, Manuel Cervera (2000), «La auditoría en las entidades locales». Revista de Hacienda Local, n.º 90, Septiembre/Diciembre, pp. 775-792.

PEREIRA, Luís Carlos Bresser (1997), «A reforma do Estado dos anos 90: lógica e mecanismos de controle». Cadernos MARE – Caderno 1. Ministério da Administração Federal e Reforma do Estado (MARE), Brasília.

PÉREZ, Miguel Ángel Cabezas de Herrera (1999), «El sector local desde el punto de vista del control». Auditoria Pública: Revista de los Órganos Autonómicos de Control Externo, n.º 17, Junio, pp. 6-10.

POLLITT, Christopher (2003), The Essential Public Manager. Philadelphia, Open University Press.

PUIGDENGOLAS, Joseph M. Carreras (2003), «Control Externo de las Corporaciones Locales Españolas». VII Jornada de Trabajo de Contabilidad Pública – Estabilidad presupuestaria, reforma y control externo de las corporaciones locales, Departament d’Economia de l’Empresa – Universitat Autónoma de Barcelona. http://selene.uab.es/dep-economia-empresa/Jornada_Comp_Publica/cd/Documentos.

RICHARDSON, Ruth (2001), «Responsabilización política y gerencia del desempeño del sector público: examinando vínculos y lecciones». http://www.clad.org.ve/rev19/richares.pdf.

ROTH, David (1999), «Encontrar el equilibrio: alcanzar una síntesis entre la mejora de los resultados y el reforzamiento de la responsabilidad». In Auditoría de Gestión y Modernización de la Administración. M.A.P. (SGT.) y M.P, Madrid, pp. 291-303.

SÁ, J. Vasconcellos e SANTOS, Ana Bela (1999), «A reforma das finanças locais na óptica da nova gestão pública». Estudos de Economia, vol. XIX(1), pp. 109-136.        [ Links ]

SILVA, António Manuel Barbosa da (2000), Auditoria do Management Público. Lisboa, Universidade Autónoma.

TAVARES, José (1996), «O quadro legal da tutela administrativa sobre as autarquias locais – necessidade de mudança?». Revista do Tribunal de Contas, n.º 25, Tomo I.

WALSH, Annmarie H. (1999), «Auditoría de gestión y control parlamentario en el contexto de la reforma de la gestión pública: la experiencia de Estados Unidos». In Auditoría de Gestión y Modernización de la Administración. M.A.P. (SGT.) y M.P, Madrid, pp. 263-279.

WISNIEWSKI, M. e DICKSON, A. (2001), «Measuring performance in Dumfries and Galloway Constabulary with the Balanced Scorecard». Journal of the Operational Research Society, vol. 52(10), pp. 1057-1066.

VIVES, Francesc Vallès (2001), «Control Externo del Gasto Público y Estado Constitucional». Tesi Doctoral per optar al títol de Doctor en Pret, Universitat Autónoma de Barcelona – Departament de Ciencia Política i Pret Públic. http://www.tdx.cesca.es/TDX-1118102-184233/index.html.

 

* Carlos Justino Bonny Dias

bonnydias@gmail.com

Licenciado em Economia, pós-graduado em Estudos Europeus e mestre em Gestão Pública. Inspector da Inspecção-Geral de Finanças.

Holds a degree in Economics, a postgraduate degree in European Studies, and a master’s degre in Public Management. Inspector with the General Finance Inspectorate.

** Cláudia S. Sarrico

c.s.sarrico@ua.pt

Doutorada pela Warwick Business School. Professora Auxiliar da Secção Autónoma de Ciências Sociais, Jurídicas e Políticas da Universidade de Aveiro. Investigadora do Centro de Investigação de Políticas do Ensino Superior.

Holds a PhD from Warwick Business School. She is an Assistant Professor at the University of Aveiro, Portugal, and a researcher with the Centre for Research into Higher Education Policies.