SciELO - Scientific Electronic Library Online

 
 issue90Building a creative Barcelona: new actors, new strategiesEpílogo: ¿En qué ha fallado Barcelona? author indexsubject indexarticles search
Home Pagealphabetic serial listing  

Services on Demand

Journal

Article

Indicators

Related links

  • Have no similar articlesSimilars in SciELO

Share


Finisterra - Revista Portuguesa de Geografia

Print version ISSN 0430-5027

Finisterra  no.90 Lisboa  2010

 

Creación de imagen, visibilidad y turismo como estrategias de crecimiento económico de la ciudad

 

Antònia Casellas*, Esteve Dot Jutgla*, Montserrat Pallares-Barbera*

*Departamento de Geografía. Facultad de Filosofía y Letras, Universitat Autònoma de Barcelona.

E-mail: antonia.casellas@uab.cat; esteve.dot@uab.cat; montserrat.pallares@uab.cat

 

RESUMEN – El objetivo de este artículo es analizar como el crecimiento económico de Barcelona desde mediados de los años noventa se ha basado en la producción de una economía de servicios avanzados, en el que las estrategias de creación de imagen y el turismo han jugado un papel primordial. En este proceso destaca el papel promotor de macro-eventos como los Juegos Olímpicos de 1992, los cuales han sido herramientas de cambio del modelo económico de Barcelona; y se identifica la importancia de la colaboración público-privada y la planificación estratégica. Se analiza el impacto económico del turismo para la ciudad en el periodo 1990-2010, y se concluye con una reflexión en torno a las implicaciones sobre el espacio público que esta estrategia de crecimiento conlleva.

Palabras clave: Barcelona, turismo, desarrollo económico, espacio público, marketing.

 

Criação de imagem, visibilidade e turismo. Estratégias de crescimento económico com futuro?

RESUMO – O objectivo deste artigo é analisar o crescimento económico de Barcelona, desde meados dos anos 90, baseado numa economia de serviços avançados, onde as estratégias de criação da imagem e a dinamização do turismo tiveram papel primordial. Neste processo destaca-se o papel promotor de macro-eventos, como os Jogos Olímpicos de 1992, ferramentas para a mudança do modelo económico de Barcelona, salienta-se a importância da colaboração público-privada e da planificação estratégica e analisa-se o impacto económico do turismo para a cidade no período de 1990-2010. Conclui-se com uma reflexão em torno das implicações sobre o espaço público que esta estratégia de crescimento encerra.

Palavras-chave: Barcelona, turismo, desenvolvimento económico, espaço público, marketing.

 

Image creation, visibility and tourism. Growth strategies for the future?

Abstract – The aim of this paper is to analyse how Barcelona’s economic growth since the 1990s has been based on the production of advanced services, in which image creation and tourism have played a key role. In this context, we emphasise the role played by macro-events, such as the 1992 Olympic Games, which have brought about important changes to Barcelona’s economic model, and we highlight the importance of public-private partnerships and strategic planning. Additionally, we analyse the economic impact of tourism upon the city in the period 1990-2010, and we conclude with some reflections on the implications upon public space entailed by this growth strategy.

Key words: Barcelona, tourism, economic development, public space, marketing.

 

Creation d’image, visibilite et tourisme comme strategies de croissance economique de la ville

RESUME – L’objectif de cet article est d’analyser comment la croissance économique de Barcelone à partir de la moitié des années 1990 s’est basée sur la production d’une économie de services avancés, au sein de laquelle les stratégies de création d’image et le tourisme ont joué un rôle primordial. Dans ce processus émerge l’importance de la promotion de macro-événements comme les Jeux Olympiques de 1992, lesquels sont considérés comme outils de changement du modèle économique de Barcelone. S’identifient également ici la collaboration public-privée et la planification stratégique. L’article analyse l’impact économique du tourisme dans la ville durant la période 1990-2010, et propose une réflexion sur les implications de l’espace public entraînées par cette stratégie de croissance.

Mots clés: Barcelone, tourisme, développement économique, espace public, marketing.

 

Full text only available in PDF format.

Texto completo disponível apenas em PDF.

 

BIBLIOGRAFIA

Ajuntament de Barcelona (2005) Marca Barcelona. Barcelona: Departament Promoció Econòmica Ajuntament de Barcelona.

Ashworth G J, y Voogd H (1990) Selling the city: marketing approaches in public sector urban planning. Belhaven Press, London.

Balibrea M P (2006) Barcelona: del modelo a la marca. Forum de cultura, democratizem la democràcia. [Accedido 19 noviembre 2006] http://www.e-barcelona.org

Balibrea M P (2001) Urbanism, culture and the post-industrial city: challenging the “Barcelona model.” Journal of Spanish Cultural Studies, 2(2): 187-210.         [ Links ]

Bianchini F, Parkinson M (1993) Cultural policy and urban regeneration: the west european experience. Manchester University Press, Manchester.

Bohigas O (1985) Reconstrucció de Barcelona. Edicions 62, Barcelona.

Bohigas O, Buchanan P, Magnano Lampugnani V (1991) Barcelona. City and architecture. Rizzoli, New York.

Brunet F (1995) An economic analysis of the Barcelona’s 92 Olympic Games: resources, financing and impact. In Moragas M de, Botella M (eds.) The keys to success. The social, sporting, economic and communications impact of Barcelona’92: 203-237.

Capel H (2007) El debate sobre la construcción de la ciudad y el llamado “Modelo Barcelona”. Scripta Nova. Revista Electrónica de Geografía y Ciencias sociales, XI (233).         [ Links ]

Casellas A (2009) Barcelona’s urban landscape: the making of a tourist product. Journal of Urban History, 35(6): 815-832.         [ Links ]

Casellas A (2007) Gobernabilidad, participación ciudadana y desarrollo económico: adaptaciones locales a estrategias globales. Scripta Nova. Revista Electrónica de Geografía y Ciencias sociales, XI (243).         [ Links ]

Casellas A (2006) Las limitaciones del “modelo Barcelona”. Una lectura desde Urban Regime Analysis. Documents d´Anàlisi Geografica, 48: 61-81.         [ Links ]

Casellas A (2003) The Barcelona model: agents, policies and planning dynamics in tourism development. Tesis Doctoral. Department of Urban Planning and Policy Development. Rutgers, the State University of New Jersey.

De Delàs I (1999) Director de Planificación y Control de Gestión de Turisme de Barcelona. Entrevista. Enero 11, 1999.

Consell Econòmic i Social de Barcelona (2009) Memòria socioeconòmica de Barcelona 2008. Consell Econòmic i Social de Barcelona, Barcelona.

Consorci Turisme de Barcelona (2009a) Turisme de Barcelona Power Point. Barcelona Turismo, Barcelona.

Consorci Turisme de Barcelona (2009b) Consorci turisme de Barcelona. Perfil d´empresa, composición, tasca i funcions. Barcelona Turismo, Barcelona.

Edwards D, Griffin T, Hayllar B (2008) Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35: 1032-1052.         [ Links ]

Escolà A (1999) Quarta Tinència d’Alcaldia. Ajuntament de Barcelona. Entrevista, Enero 11, 1999.

Fabre J; Huertas J M (2000) La Barcelona del segle XX. Burguesa i Revolucionària. Flor del Vent, Barcelona.

Florida R (2005) Cities and the creative class. Routledge, London.

Florida R (2002) The rise of the creative class. And how it’s transforming work, leisure and everyday life. Basic Books.

Ganau J (2008) Reinventing memories. The origin and development of Barcelona´s Barri Gotic 1988-1950. Journal of Urban History: 995-872.         [ Links ]

Gold J R, y Gold M M (2008) Olympic cities: regeneration, city rebranding and changing urban agendas. Geography Compass, 2(1): 300-318.         [ Links ]

Gospodini A (2001) Urban design, urban space morphology, urban tourism: an emerging paradigm concerning their relationship. European Planning Studies, 9 (7): 925-934.         [ Links ]

Holcomb B (1994) City make-overs: marketing the post industrial city. In Gold J, Ward S (eds.) Place promotion: the use of publicity and marketing to sell towns and regions. John Wiley & Sons, New York: 115-132.

Holcomb B (1993) Revisioning place: de-and re-constructing the image of the industrial city. In Kearns G, Philo C (eds.) Selling places: the city as a cultural capital, past and present. Pergamon Press, New York: 133-143.

Homs J (2010) Departamento Estudios y Estadística, Consorci Turisme de Barcelona. Entrevista, Enero 22, 2001.

Jessop B (2002) Liberalism, neoliberalism and urban governance: A state-theoretical perspective. Antipode, 34(3): 452-472.         [ Links ]

Krueger R, Gibbs D (2007) The sustainable development paradox. Urban political economy in the United States and Europe. The Guilford Press, New York.

Law C (1993) Urban tourism: attracting visitors to large cities. Mansell, London.

Lenskyj H J (2002) The best Olympics ever? Social impacts of Sydney 2000. State University of New York Press.

Mackay D (2000) La recuperació del front marítim. Fundació Bosch Gimpera, Universitat de Barcelona (Colección Aula Abierta, Model Barcelona. Quaderns de Gestió, nº 4), Barcelona.

Maragall P (1999) El evento como estrategia del desarollo urbano: Los Juegos Olímpicos del ‘92. In Maragall P (ed.) Europa próxima. Europa, regiones y ciudades. Edicions Universitat de Barcelona, Barcelona: 249-254.

Marshall T (1990) Barcelona. Planning Practice & Research. 5(3): 25-28.         [ Links ]

Martínez R (2000) El Retorn al centre de la ciutat. Ph.D. Tesis. Departament de Geografia. Universitat de Barcelona.

Martorell J, Bohigas O, Mackay D; Puigdomenech A (1992) La villa olímpica: arquitectura, parques, puerto deportivo. Editorial Gustavo Gili, S.A., Barcelona.

Pallares-Barbera M (2010) Com canviar quan els canvis són difícils? Avantatges i desavantatges de la Barcelona competitiva des de l’economia simbólica. Treballs de la Societat Catalana de Geografia (en prensa).

Payne M (2005) Olympic turnaround: how the Olympic Games stepped back from the brink of extinction to become the world’s best known brand-and a multi-billion dollar global franchise. London Business Press, Twyford.

Pareja M, Tapada T (2000) Relating urban changes to social life: two examples at the city centre of Barcelona. Paper presented at the Workshop Urban Renewal and Housing Rehabilitation. Conference on Housing on the 21st Century: Fragmentation and Reorientation. Gävle, Suecia 26-30 Junio 2000.

Perroux F (1961) L’Économie du XXe Siècle. Press Universitaries de France, Paris.

Pla Estratègic de Turisme de la Ciutat de Barcelona (2008) Aspectes crítics i temes clau del turisme a Barcelona. Ajuntament de Barcelona, Barcelona.

Pla Estratègic de Turisme de Barcelona (1994) Conclusions. Dossier Informatiu. Ajuntament de Barcelona, Barcelona.

Pla Estratègic de Turisme de la Ciutat de Barcelona (2015) http://www.turisme2015bcn.cat/

Preuss H (2004) The economics of staging the Olympics: a comparison of the Games, 1972-2008. Edward Elgar, Cheltenham.

PROMOCIÓ CIUTAT VELLA SA (PROCIVESA) (2002) 14 Anys Tranformant Ciutat Vella. Ajuntament de Barcelona, Barcelona.

Ràfols E (1997) Dinàmiques residencials a la ciutat de Barcelona. Ajuntament de Barcelona. Patronat Municipal de l’Habitatge, Barcelona.

Raventós F (2000) La col.laboració publicoprivada. Aula Barcelona, Barcelona.

Ross H B, Levine M A (2005) Urban politics. Power in metropolitan America. Wadsworth Publishing. Paperback, Wadsworth Publishing.

Sassen S (2006) Cities in a world economy. Thousand Oaks, Pine Forge Press, California.

Tomlinson A (1999) The game’s up: essays in the cultural analysis of sport, leisure and popular culture. Ashgate, Aldershot.

Varley A (1992) Barcelona´s Olympic facelift. Geographical Magazine, 64: 20-24.         [ Links ]

Ward S (1998) Selling places: the marketing and promotion of towns and cities 1850-2000. E & FN Spon, London.

Zukin S (1992) Postmodern urban landscapes: mapping culture and power. In Lash S, Friedman J (eds.) Modernity and identity. Blackwell, Oxford: 221-247.

 

Recebido: 12/01/2010. Aceite: 13/07/2010.

Creative Commons License All the contents of this journal, except where otherwise noted, is licensed under a Creative Commons Attribution License